یسْئَلُونَکَ ما ذا یُنْفِقُونَ قُلْ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَیْرٍ فَلِلْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبینَ وَ الْیَتامى وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلیمٌ (بقره:٢١٥)
ترجمه: از تو می‌پرسند که چه انفاق کنند؟ بگو: [نوع صدقه چندان مهم نیست، بلکه] هر خیر و نیکى و مالى را که انفاق میکنید براى والدین و نزدیکان و یتیمان و فقیران و ابن سبیل»(در راه ماندگان) باشد. و هر کار خیرى انجام دهید بی‌تردید خداوند به آن داناست.
کمک به ابن سبیل» هشت بار در قرآن مورد توجه قرار گرفته است. ابن سبیل» یعنی وامانده در راه». یعنی کسانى که احتمالا در شهر خود افراد پولدار و آبرومندی هستند، ولی مثلا به سفر تجاری رفته‌اند، و به خاطر غارت راهن یا گم کردن پول‌شان مشکل و احتیاج مالی پیدا کرده‌اند. خداوند خواسته است به این نیازمندان (که نیاز دائم به کمک ندارند، بلکه موقتا نیازمند شده اند) کمک شود، و پولی به آنها داده شود تا بتوانند به شهر و وطن شان باز گردند.
⛳️ امروزه شاید کمتر ابن سبیل» و در راه مانده پیدا شود، چرا که اگر کسی در سفرش مشکل مالی پیدا کرد، می تواند با خانواده اش تماس بگیرد و از آنها بخواهد به کارت بانکی اش پول واریز کنند. ولی در دوره #کرونا افراد فراوانی مشابهِ ابن سبیل» شده‌اند: افرادی که شغلی داشته‌اند و کار می کرده‌اند و زندگی‌شان را #آبرومندانه می گذارنده‌اند، ولی این روزها به خاطر بحران اجتماعی-اقتصادی ناشی از کرونا، که خودشان نقش و تقصیری در رخداد آن نداشته اند، منبع درامد خود را از دست داده‌اند یا درامدشان بسیار کاهش یافته است، و باعث شده در زندگی شان با مشکل مواجه شوند. اگر به این افراد کمک شود تا مشکل موقت شان حل شود، باز می توانند در ادامه زندگی روی پای خودشان بایستند و زندگی آبرومندانه بلکه مناسبی پیشین را ادامه دهند.
چنانکه در آیه شریفه ابتدای متن بیان شد، یکی از مسائل مهم در انفاقات و هزینه در راه خدا، شناسایی محل هزینه‌کرد است؛ و یکی از مصارف مهم صدقه و انفاق در راه خدا، انفاق مال در راه ابن سبیل» است. به امید اینکه آبروی همه آبرومندان حفظ شود.
و اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ بِذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساکینِ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبى وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبیلِ (نساء:٣٦)
ترجمه: خدا را بپرستید و چیزى را همتای او قرار ندهید، و به پدر و مادر و نیز به خویشاوندان و یتیمان و مستمندان و همسایه نزدیک و همسایه دور و دوستان همنشین و در راه ماندگان» نیکى کنید.
حجت الاسلام #علی_سراج | دانش‌آموخته دانشگاه شریف و طلبه حوزه علمیه مشکات
#کاسب_تنها_نیست
#ابن_سبیل
#پیوندهای_اجتماعی
#مصداق_انفاق #صدقه